Cương dương vật kéo dài là tình trạng cương cứng dương vật bất thường, kéo dài, gây đau đớn không kèm theo có ham muốn tình dục hoặc kích thích tình dục. Nó thường xảy ra ở trẻ trai từ 5 đến 10 tuổi và nam giới từ 20 đến 50 tuổi.
Sinh lý bệnh
Dương vật bao gồm 3 cấu trúc: 2 vật hang và 1 vật xốp. Cương cứng dương vật là kết quả của việc giãn cơ trơn vật hang và gia tăng dòng máu động mạch đến vật hang, gây ra sự ứ máu và cứng dương vật.
Cương dương vật kéo dài do thiếu máu
Hầu hết các trường hợp cương dương vật kéo dài liên quan đến sự trục trặc cơ chế gây xìu dương vật và phổ biến nhất là do suy giảm dòng máu tĩnh mạch từ dương vật trở về (ví dụ, cương đau dương vật kéo dài lưu lượng thấp),cũng được biết đến như là sự thiếu máu cục bộ trong cương dương vật kéo dài Đau nhiều do thiếu máu cục bộ xảy ra sau 4 giờ. Nếu kéo dài > 4 giờ, cương dương vật kéo dài có thể dẫn đến xơ hóa vật hang và tiếp đến là rối loạn cương dương hoặc thậm chí hoại tử và hoại thư.
Cương dương vật thể tái diễn là một dạng tái phát của cương dương vật kéo dài do thiếu máu cục bộ xảy ra lặp đi lặp lại với các giai đoạn cần can thiệp y khoa để dương vật xìu.
Cương dương vật kéo dài không do thiếu máu
Ít phổ biến hơn, cương dương vật kéo dài là do dòng máu động mạch đến dương vật quá nhiều không kiểm soát được (ví dụ, cương dương vật kéo dài lưu lượng cao), thường là do sự hình thành lỗ rò động mạch sau chấn thương. Cương dương vật lưu lượng cao thường không đau và không dẫn đến hoại tử. Rối loạn chức năng cương dương sau đó là thường gặp.
Nguyên nhân
Ở người lớn, nguyên nhân phổ biến nhất (xem Bảng: Một số nguyên nhân của cương dương vật kéo dài) là
-
Thuốc điều trị rối loạn cương dương
Ở trẻ em, các nguyên nhân phổ biến nhất là
-
Bệnh lý huyết học (ví dụ, bệnh hồng cầu hình liềm, ít gặp hơn là bệnh lơ xê mi)
Trong nhiều trường hợp, cương dương vật kéo dài có thể là tự phát và có thể tái phát.
Đánh giá
Cương dương vật kéo dài đòi hỏi điều trị cấp cứu để ngăn ngừa các biến chứng mạn tính (chủ yếu rối loạn cương dương). Đánh giá và điều trị cần được thực hiện đồng thời.
Bệnh sử
Bệnh sử nên bao gồm thời gian cương cứng, biểu hiện cương cứng hoàn toàn hoặc một phần dương vật, có đau hay không, và tiền sử chấn thương bộ phận sinh dục gần đây hoặc trong quá khứ. Tiền sử dùng thuốc nên được xem xét đối với các loại thuốc gây nghiện, bệnh nhân cần được hỏi trực tiếp về việc sử dụng thuốc kích thích và các thuốc để điều trị rối loạn cương dương.
Khám toàn thân tìm kiếm các triệu chứng gợi ý nguyên nhân, bao gồm tiểu buốt (các bệnh nhiễm trùng đường niệu), tiểu ngập ngừng hoặc tiểu nhiều lần (ung thư tuyến tiền liệt), sốt và đổ mồ hôi ban đêm (bệnh lơ xê mi) và yếu nửa người dưới (bệnh lý tủy sống).
Tiền sử y khoa nên chú ý các bệnh lý đã biết liên quan đến cương dương vật kéo dài, đặc biệt là bệnh lý huyết học (xem Bảng: Một số nguyên nhân của cương dương vật kéo dài). Bệnh nhân cần được hỏi về tiền sử gia đình mắc bệnh lý hemoglobin (bệnh hồng cầu hình liềm hoặc là thalassemia).
Khám thực thể
Cần phải chú ý khám cơ quan sinh dục để đánh giá độ cứng,độ mềm và xác định xem quy đầu và vật xốp có bị ảnh hưởng hay không. Chấn thương dương vật hoặc đáy chậu, các dấu hiệu viêm nhiễm, hoặc hoại tử cần được lưu ý.
Khám tổng quát nên lưu ý đến bất kỳ biểu hiện rối loạn tâm thần, lo âu nào, và khám đầu, cổ nên tìm kiếm dấu hiệu co giãn đồng tử liên quan đến việc sử dụng các chất kích thích. Bụng và vùng trên xương mu cần được sờ nắn kiểm tra để phát hiện các khối u, dấu hiệu lách to, thăm khám trực tràng để phát hiện tuyến tiền liệt to hoặc các bệnh lý khác. Khám thần kinh là rất hữu ích để phát hiện các dấu hiệu yếu liệt phần dưới cơ thể hoặc hội chứng đuôi ngựa có thể là biểu hiện của bệnh lý cột sống.
Dấu hiệu cảnh báo
Những dấu hiệu sau đây cần được đặc biệt quan tâm:
-
Đau
-
Cương dương vật kéo dài ở trẻ nhỏ
-
Tiền sử chấn thương gần đây
-
Sốt và ra mồ hôi ban đêm
Phân tích triệu chứng
Trong phần lớn trường hợp, bệnh án lâm sàng đã cho thấy một tiền sử dùng thuốc điều trị rối loạn cương dương, sử dụng ma túy, hoặc một tiền sử bệnh hồng cầu hình liềm; trong những trường hợp này, không cần chỉ định các xét nghiệm.
Ở bệnh nhân cương cứng dương vật kéo dài do thiếu máu cục bộ, khám lâm sàng cho thấy dương vật cứng hoàn toàn cùng với đau, sưng nề vật hang nhưng sưng nề ít hơn ở quy đầu và vật xốp. Ngược lại, cương dương vật kéo dài không do thiếu máu cục bộ thường là không đau và không sưng nề, dương vật có thể cương cứng được một phần hoặc hoàn toàn.
Xét nghiệm
Nếu nguyên nhân không rõ ràng, sàng lọc được thực hiện để tìm kiếm các bệnh lý bất thường hemoglobin, bệnh lơ xê mi, u lympho, nhiễm trùng đường niệu, và các nguyên nhân khác:
-
Công thức máu
-
Xét nghiệm nước tiểu và cấy nước tiểu
-
Điện di Hb ở người da đen và bệnh nhân nam có nguồn gốc Địa Trung Hải
Nhiều bác sĩ lâm sàng làm các xét nghiệm sàng lọc chất kích thích, xét nghiệm khí máu vật hang, và siêu âm duplex dương vật. Siêu âm duplex dương vật cho thấy lưu lượng dòng máu đến vật hang ít hay thậm chí mất tín hiệu ở những trường hợp cương dương vật kéo dài do thiếu máu cục bộ và lưu lượng máu bình thường hoặc cao ở người bệnh có nguyên nhân không do thiếu máu cục bộ. Siêu âm cũng có thể cho thấy những bất thường về giải phẫu, chẳng hạn như thông động mạch vật hang hoặc giả phình động mạch, điều này thường chỉ ra nguyên nhân cương dương vật kéo dài không thiếu máu cục bộ. Đôi khi, chụp MRI với chất đối quang từ cũng rất hữu ích để chứng minh thông động mạch vật hang hoặc là phình mạch.
Điều trị
Điều trị thường rất khó khăn và đôi khi không thành công, thậm chí khi đã biết được nguyên nhân. Bất cứ khi nào có thể, bệnh nhân cần được chuyển đến phòng cấp cứu; bệnh nhân nên được khám xét và điều trị cấp cứu bởi bác sĩ niệu khoa. Các bệnh lý khác cũng cần được điều trị. Ví dụ, cương dương vật kéo dài thường được giải quyết khi bệnh hồng cầu hình liềm được điều trị. Các biện pháp được sử dụng để điều trị cương dương vật kéo dài phụ thuộc vào thể bệnh.
Cương dương vật kéo dài do tắc nghẽn cục bộ
Việc điều trị nên bắt đầu ngay lập tức, điển hình người ta hút máu cơ thể từ một bên vật hang bằng bơm tiêm không tráng heparin, sau đó thường bơm rửa với nước muối và tiêm vào vật hang chất phenylephrine – chất chủ vận thụ thể alpha. Đối với tiêm phenylephrine, 1 mL 1% phenylephrine (10 mg / mL) được pha với 19 mL dung dịch muối 0,9% để tạo ra dung dịch phenylephrine 500 mcg / mL; 100 đến 500 mcg (0.2 đến 1 mL) được tiêm mỗi 5 đến 10 phút cho đến khi xuất hiện chuyển biến hoặc đạt tổng liều 1000 mcg. Trước khi hút hoặc chích rạch, cần được gây tê để phong bế thần kinh lưng dương vật hoặc gây tê tại chỗ.
Nếu những biện pháp này không thành công hoặc cương dương vật kéo dài > 48 giờ (và do đó không có khả năng giải quyết bằng các biện pháp trên), khi đó có thể phẫu thuật tạo ra sự thông giữa các vật hang với quy đầu hoặc vật xốp hoặc với một tĩnh mạch khác.
Cương dương vật kéo dài tái phát
Cương dương vật kéo dài thể hay tái phát khi bị cấp tính, được điều trị theo cùng một cách với các dạng cương dương vật kéo dài do thiếu máu cục bộ. Có một báo cáo về một vài trường hợp do bệnh hồng cầu hình liềm đáp ứng sildenafil đường uống với liều duy nhất. Các phương pháp điều trị có thể giúp phòng ngừa sự tái phát của cương dương vật kéo dài bao gồm liệu pháp kháng androgen cùng với các chất chủ vận hormon phóng thích gonadotropin-GnRH, estrogen, bicalutamide, flutamide,thuốc kháng phosphodiesterase type-5, và ketoconazole. Mục tiêu của liệu pháp kháng androgen là làm giảm testosterone huyết thanh xuống < 10% bình thường. Digoxin, terbutaline, gabapentin, và hydroxyurea cũng đã được thử nghiệm thành công.
Cương dương vật kéo dài không do tắc nghẽn
Liệu pháp điều trị bảo tồn (ví dụ, trườm đá và thuốc giảm đau) thường thành công; nếu không thành công có thể chỉ định phương pháp gây thuyên tắc hoặc phẫu thuật.
Cương đau dương vật kéo dài dai dẳng
Nếu các phương pháp điều trị không có hiệu quả, một dương vật giả có thể được thay thế.
Những điểm cần lưu ý
-
Cương dương vật kéo dài đòi hỏi phải được đánh giá và điều trị cấp cứu.
-
Thuốc (thuốc kê theo đơn hoặc thuốc kích thích) và bệnh hồng cầu hình liềm là những nguyên nhân phổ biến nhất.
-
Điều trị cấp cứu với các chất chủ vận alpha, hút máu giảm áp, hoặc cả hai